De hierboven genoemde incidenten speelden zich af in Groningen, samen met Amsterdam, Rotterdam en Maastricht de stad die in Nederland de meeste buitenlandse studenten trekt. In het vorige collegejaar studeerden in ons land ongeveer 84 duizend internationale studenten, inclusief de studenten die hier korter dan een jaar verblijven. Zij hebben allemaal een dak boven hun hoofd nodig, maar dat is zo makkelijk niet. De woonruimte in de grote steden is schaars en de informatievoorziening niet altijd op orde, met schrijnende situaties tot gevolg. 

“Het leidt er soms zelfs toe dat studenten terugkeren naar hun thuisland”, schetst Pieter ten Broeke, vicevoorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), de ernst van de situatie. “Als ze naar Nederland komen, staan ze eigenlijk al met 3-0 achter.”

Zinloos

In tegenstelling tot Nederlandse studenten moeten internationale studenten bij de dag van aankomst al een woonruimte hebben in de buurt van de hogeschool of universiteit. Op en neer reizen van en naar het ouderlijk huis is immers zinloos. De zoektocht naar een woonruimte gaat gepaard met de nodige problemen, legt de LSVb uit.

“Er zijn simpelweg te weinig kamers”, vertelt Ten Broeke. “Studenten verwachten vaak in Nederland een vergelijkbare situatie als in sommige andere landen, waar zij een kamer krijgen van een campus. Daardoor beginnen ze te laat met zoeken. Vaak is de informatievoorziening van universiteiten ook niet voldoende. Advertenties zijn in het Nederlands en daarom is het lastig om er tussen te komen. Ze weten überhaupt niet waar ze moeten zoeken.”

Housing Hotline

De LSVb opende deze zomer in samenwerking met ESN Nederland een zogeheten Housing Hotline. Het meldpunt was vooral bedoeld om gevallen van intimidatie door te geven, maar de LSVb kwam er al snel achter dat voornamelijk meldingen binnenkwamen van studenten die geen woonruimte konden vinden.

Het probleem lijkt in de toekomst alleen maar groter te worden. In de afgelopen acht jaar groeide het aantal internationale studenten al met zo’n 35.000 en de komende acht jaar wordt een groei van 40 procent verwacht. De groei van het aantal Nederlandse studenten neemt juist sterk af. Het is voor universiteiten reden om extra buitenlandse studenten te werven.

Zo wil de Rijksuniversiteit in Groningen dat ongeveer 30 procent van hun studentenpopulatie internationaal is, deels als vervanging van afnemende aantallen Nederlandse studenten na 2025. Dit beleid wordt onder meer door Tweede Kamerleden en de LSVb bekritiseerd.

‘Stoppen met idioot uitnodigingsbeleid’

PVV-Kamerlid Alexander Kops vindt dat universiteiten en hogescholen moeten stoppen met hun ‘idiote uitnodigingsbeleid’. De LSVb is eveneens van mening dat de onderwijsinstellingen hun beleid moeten aanpassen. Ten Broeke: “Universiteiten en hogescholen werven heel actief studenten in andere landen, maar dat kan eigenlijk niet als ze vervolgens in een tentje komen te slapen. Ze moeten hun wervingsbeleid op de beschikbare woonruimte aanpassen en er in ieder geval eerlijk over zijn. Buitenlande studenten zijn welkom in Nederland, maar let op: het is moeilijk om een kamer te vinden.”

De Rijksuniversiteit Groningen laat desgevraagd weten het beleid niet aan te passen. “De Rijksuniversiteit is een onderwijsinstelling met een internationaal karakter en is dat altijd al geweest. Wij passen ons beleid daarom niet aan”, zegt woordvoerder Jorien Bakker. Is de huisvesting van buitenlandse studenten een probleem dat de gemeente dan maar moet oplossen?

Bakker: “Zeker niet. Wij trekken in Groningen juist gezamenlijk op als het gaat om huisvesting. Dat doen we samen met de gemeente en de Hanzehogeschool. We hebben daar een goede aanpak voor. Deze zomer zorgden we voor tijdelijk opvang en ook voor komend collegejaar hebben we die achter de hand mochten er studenten buiten de boot vallen. Er wordt hard gewerkt aan het kameraanbod.”

Debat Tweede Kamer teleurstellend

Het debat dat in oktober in de Tweede Kamer werd gevoerd, leverde niet het gewenste resultaat op, vindt de LSVb. “We zagen dat er vrij weinig concreets uit kwam, vooral omdat het kabinet demissionair was”, zegt Ten Broeke. “Het bleef bij partijstandpunten. Iedere partij vond het een probleem, maar wat er concreet moest gebeuren, bleef vaag. Dat is teleurstellend, want er moet zeker actie worden ondernomen.”

De LSVb hoopt dat de motie voor een landelijke actieplan, waarover in een later stadium wordt gestemd in de Tweede Kamer, wordt aangenomen. Eerder is een actieplan opgezet voor Nederlandse studenten en dat heeft volgens de LSVb goed geholpen. Er zijn toen veel studenteneenheden bijgekomen. Een nieuw actieplan moet ook gericht zijn op buitenlandse studenten.

Nederlandse problemen de wereld over

Is simpelweg meer huizen bouwen dé oplossing? Ten Broeke: “Dat moet zeker gebeuren, maar het probleem is dat in grote steden weinig ruimte is om te bouwen. Een andere oplossing is om buiten de steden te gaan wonen. Als je bijvoorbeeld studeert in Amsterdam, kan je in Almere gaan wonen. Het probleem daarmee is dan weer dat buitenlandse studenten geen studenten-ov hebben. Daar mag in onze ogen ook iets aan gedaan worden. Buitenlandse studenten leveren 1,6 miljard euro op voor de Nederlandse samenleving.”

“Het is belangrijk om te denken aan een langetermijnoplossing. Wellicht moeten we in Nederland ook werken met campussen, met een gegarandeerde kamer voor internationale studenten, net als in het buitenland. Of met dormrooms: meerdere studenten op één kamer. Het zijn oplossingen die nu niet aan de orde zijn in Nederland en waarvan je ook niet zeker weet of ze goed zijn, maar het is in ieder geval beter dan studenten op straat laten staan. Het huisvestingsprobleem is bovendien slecht voor Nederland als kennisland. Als deze verhalen de wereld over gaan, komen een stuk minder buitenlandse studenten onze kant op. De  hogescholen en universiteiten willen juist de goede studenten hebben, maar die schrik je op deze manier af. We kregen bij de LSVb onlangs al een telefoontje van een journalist van de grootste krant uit India. Zij wilde weten of studenten uit zijn land slachtoffer zijn van de problematiek in Nederland.”

© Nationale Onderwijsgids / Frank Molema